گیج فشار
گیج فشار چیست؟
گیج فشار یکی از مهمترین ابزارهای اندازهگیری و زیر مجموعه گیج ها هستند که در صنایع مختلف به شما این امکان را میدهد تا میزان فشار سیالات را در سیستمهای مختلف کنترل کنید. با کمک گیج فشار، میتوان از عملکرد درست سیستمهای هیدرولیکی، پنوماتیکی، بخار و بسیاری دیگر از سیستمهای وابسته به فشار اطمینان حاصل کرد. استفاده از گیج فشار در صنایعی مانند نفت و گاز، خودروسازی، کشاورزی و حتی در منازل برای بررسی فشار گاز و آب بسیار رایج است.
گیج فشار از چه اجزایی تشکیل شده است؟
گیج فشار دارای اجزا و قطعات مختلفی است که هرکدام نقشی در اندازهگیری دقیق فشار ایفا میکنند. در ادامه، اجزای اصلی گیج فشار را بررسی میکنیم:
اجزا | کاربرد | انواع |
دیافراگم | انتقال فشار سیال به مکانیزم داخلی گیج فشار | |
عقربه | نمایش مقدار فشار روی صفحه | دیجیتال-آنالوگ |
مکانیزم بوردن | تبدیل حرکت دیافراگم به حرکت عقربه | تیوبی-حلزونی-فنری و … |
پوسته خارجی | حفاظت از قطعات داخلی در برابر عوامل خارجی | آلومینیوم-استنلی استیل-برنجی |
شیشه محافظ | محافظت از صفحه نمایش و عقربه | معمولی-محافظه گرد و غبار-ضد خش-ضد انعکاس نور و … |
نحوه عملکرد گیج فشار به چه صورت است؟
عملکرد گیج فشار به این صورت است که فشار سیال وارد بخش دیافراگم یا لوله بوردن شده و سپس این فشار از طریق مکانیزمهای داخلی گیج، به حرکت عقربه تبدیل میشود. بسته به نوع سیالی که از آن استفاده میشود، گیجها میتوانند برای اندازهگیری فشار گازها، مایعات یا بخارات مناسب باشند.
معرفی انواع گیج فشار
گیجهای فشار در انواع مختلفی طراحی و تولید میشوند که هر کدام ویژگیها و کاربردهای خاصی دارند. در زیر، برخی از رایجترین انواع گیج فشار آورده شده است:
- گیج فشار آنالوگ: یکی از پرکاربردترین انواع گیج فشار که به وسیله عقربه مقدار فشار را نمایش میدهد.
- گیج فشار دیجیتال: از تکنولوژی دیجیتال برای نمایش فشار استفاده میکند و دقت بالایی دارد.
- گیج فشار خلاء: این نوع گیج برای اندازهگیری فشارهای منفی (کمتر از فشار اتمسفر) استفاده میشود.
- گیج فشار تفاضلی: این گیج برای اندازهگیری اختلاف فشار در دو نقطه مختلف استفاده میشود.
- گیج فشار بوردون تیوب: یکی از قدیمیترین و پرکاربردترین انواع گیج که با استفاده از یک لوله فلزی عمل میکند.
کاربردهای گیج فشار در صنایع مختلف
گیجهای فشار در بسیاری از صنایع حیاتی هستند و نقش مهمی در کنترل و پایش سیستمهای تحت فشار ایفا میکنند. برخی از مهمترین کاربردهای این دستگاهها شامل موارد زیر است:
- صنعت نفت و گاز: برای نظارت بر فشار لولهها و جلوگیری از انفجارها و نشتها.
- خودروسازی: برای بررسی فشار روغن و سایر مایعات خودرو.
- تاسیسات ساختمان: برای کنترل فشار آب و گاز در سیستمهای گرمایشی و سرمایشی.
- کشاورزی: در سیستمهای آبیاری برای تنظیم و کنترل فشار آب.
- بیمارستانها و کلینیکها: برای تنظیم فشار گازهای پزشکی مانند اکسیژن.
ویژگیهای مهم در انتخاب گیج فشار
برای انتخاب مناسب یک گیج فشار، باید به موارد مختلفی توجه کنید که بسته به کاربرد و نوع سیستم متفاوت هستند. در این بخش برخی از ویژگیهای کلیدی برای انتخاب بهتر گیج فشار آورده شده است:
- رنج فشار: محدوده فشاری که گیج میتواند اندازهگیری کند.
- دقت: دقت اندازهگیری فشار باید با نیازهای سیستم تطابق داشته باشد.
- مقاومت در برابر خوردگی: بسته به نوع سیالی که اندازهگیری میشود، گیج باید در برابر خوردگی مقاوم باشد.
- اندازه صفحه نمایش: گیجها با صفحهنمایشهای مختلفی عرضه میشوند و اندازه عقربه و خوانایی آن بسیار مهم است.
- نوع اتصال: باید مطمئن شوید که نوع اتصال گیج به سیستم با نیازهای شما مطابقت دارد.
ساختار کلی گیج فشار
برای درک بهتر ساختار گیج فشار، در زیر یک لیست مراحل کارکرد آن آورده شده است:
- ورود فشار سیال به گیج: سیال (گاز یا مایع) وارد بخش دیافراگم یا بوردن تیوب میشود.
- تبدیل فشار به حرکت مکانیکی: مکانیزم داخلی گیج، فشار وارد شده را به حرکت عقربه تبدیل میکند.
- نمایش فشار: عقربه بر روی صفحه نمایش حرکت کرده و مقدار دقیق فشار را نشان میدهد.
- حفاظت از سیستم: با استفاده از گیج، میتوان از نوسانات شدید فشار جلوگیری کرده و عملکرد صحیح سیستم را تضمین کرد.
نکات نگهداری و مراقبت از گیج فشار
برای افزایش طول عمر گیج فشار و بهبود عملکرد آن، باید به نکات زیر توجه کنید:
- کالیبراسیون دورهای: گیج فشار باید به صورت دورهای کالیبره شود تا دقت اندازهگیری حفظ شود.
- تمیز نگه داشتن دستگاه: تمیز نگه داشتن صفحه نمایش و سایر بخشها از آسیب و خرابی جلوگیری میکند.
- جلوگیری از ضربات مکانیکی: گیج فشار باید در برابر ضربات و لرزشهای شدید محافظت شود.
- استفاده از گیجهای مناسب: بسته به محیط کار و نوع سیال، از گیجهای مناسب استفاده کنید.
معرفی انواع گیج فشار
گیج فشار استاندارد
گیج فشار استاندارد یا همان گیجهای معمولی از پرکاربردترین و شناختهشدهترین نوع گیج فشار هستند. این نوع گیجها بیشتر در کاربردهای عمومی و صنایعی که نیاز به اندازهگیری فشار متوسط دارند، استفاده میشوند. این گیجها دارای عقربهای هستند که میزان فشار را روی یک صفحه مدرج نمایش میدهد.
ویژگیها و کاربردها:
- دقت متوسط برای کاربردهای عمومی
- استفاده گسترده در صنایع نفت، گاز، آب و فاضلاب
- قابلیت نصب در شرایط مختلف محیطی و دماهای متوسط
ویژگی | توضیحات |
محدوده اندازهگیری فشار | معمولاً بین 0 تا 100 بار |
جنس بدنه | استیل یا برنج |
صفحه نمایش | عقربهای یا دیجیتال |
گیج فشار استیل
گیج فشار استیل به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی و شرایط محیطی سخت، یکی از پرکاربردترین ابزارها در صنایع سنگین و محیطهای کاری چالشبرانگیز است. گیجهای فشار استیل به طور معمول در صنایعی که با مواد خورنده مانند اسیدها و گازهای سمی سروکار دارند، استفاده میشوند.
ویژگیها و کاربردها:
- مقاومت بالا در برابر خوردگی: مناسب برای محیطهای خورنده مانند پتروشیمی و شیمیایی
- طول عمر طولانی: به دلیل استفاده از مواد با کیفیت بالا
- دقت بالا: برای اندازهگیری دقیق فشار در شرایط سخت محیطی
ویژگی | توضیحات |
محدوده اندازهگیری فشار | معمولاً بین 0 تا 400 بار |
جنس بدنه | استیل ضدزنگ |
مقاومت به خوردگی | بالا، مناسب برای محیطهای اسیدی و قلیایی |
گیج فشار میلی باری
گیج فشار میلی باری برای اندازهگیری فشارهای بسیار پایین طراحی شده است. این نوع گیجها بیشتر در صنایعی که با سیستمهای حساس سروکار دارند مانند صنایع دارویی، آزمایشگاهی و محیطهای خاص استفاده میشوند.
ویژگیها و کاربردها:
- مناسب برای فشارهای پایین: برای اندازهگیری فشارهایی که در مقیاس میلی بار قرار دارند.
- دقت بالا: مخصوص محیطهایی که نیاز به اندازهگیری دقیق فشار دارند.
- استفاده در آزمایشگاهها: برای اندازهگیری فشار در فرآیندهای حساس.
ویژگی | توضیحات |
محدوده اندازهگیری فشار | 0 تا 1000 میلی بار |
دقت | بسیار بالا |
موارد استفاده | صنایع دارویی، آزمایشگاهی و تحقیقاتی |
گیج فشار دیافراگمی
گیج فشار دیافراگمی یکی از پرکاربردترین ابزارها در سیستمهایی است که با سیالات ویسکوز یا مواد جامد معلق سروکار دارند. این گیجها از یک دیافراگم انعطافپذیر برای اندازهگیری فشار استفاده میکنند که از ورود سیال به بخشهای داخلی گیج جلوگیری میکند.
ویژگیها و کاربردها:
- مناسب برای سیالات ویسکوز: این نوع گیجها مخصوص سیالاتی مانند روغنها، خمیرها و مایعات با ویسکوزیته بالا طراحی شدهاند.
- محافظت از سیستم داخلی: دیافراگم باعث میشود که مواد جامد وارد گیج نشده و از خرابی آن جلوگیری شود.
- استفاده در صنایع شیمیایی و غذایی: این نوع گیجها به دلیل قابلیت کار با مواد غلیظ، در صنایع غذایی و شیمیایی بسیار کاربرد دارند.
ویژگی | توضیحات |
محدوده اندازهگیری فشار | معمولاً بین 0 تا 100 بار |
نوع سیال | مایعات ویسکوز و مواد جامد معلق |
کاربرد | صنایع شیمیایی، غذایی و دارویی |
گیج اختلاف فشار
گیج اختلاف فشار برای اندازهگیری تفاوت فشار بین دو نقطه مختلف در یک سیستم استفاده میشود. این نوع گیجها در صنایعی که نیاز به کنترل دقیق فشار در بخشهای مختلف یک سیستم دارند، بسیار مهم هستند.
ویژگیها و کاربردها:
- اندازهگیری اختلاف فشار: مناسب برای سیستمهایی که در آن فشار در دو نقطه مختلف باید مقایسه شود.
- استفاده در سیستمهای تهویه مطبوع و فیلترها: برای کنترل فشار در سیستمهای تهویه و همچنین بررسی عملکرد فیلترها.
- دقت بالا: مخصوص کاربردهایی که نیاز به اندازهگیری دقیق اختلاف فشار دارند.
ویژگی | توضیحات |
محدوده اندازهگیری فشار | بسته به سیستم مورد استفاده متغیر است |
موارد استفاده | سیستمهای تهویه مطبوع، فیلترها و پمپها |
دقت | بسیار بالا |
گیج سوئیچ دار (مانوستات)
گیج سوئیچ دار که با نام مانوستات نیز شناخته میشود، به عنوان یک ابزار کنترلی برای تنظیم فشار در سیستمها به کار میرود. این نوع گیج علاوه بر نمایش فشار، قابلیت قطع و وصل خودکار بر اساس تنظیمات از پیش تعیین شده را نیز دارد. مانوستاتها به ویژه در سیستمهای هیدرولیک و پنوماتیک کاربرد دارند.
ویژگیها و کاربردها:
- کنترل خودکار فشار: در صورتی که فشار از مقدار تنظیم شده فراتر رود، دستگاه قطع و وصل میشود.
- قابلیت تنظیم دقیق: امکان تنظیم محدوده فشار دلخواه.
- مناسب برای سیستمهای حساس: استفاده در سیستمهای هیدرولیک، پنوماتیک و تهویه مطبوع.
ویژگیها | توضیحات |
محدوده فشار | بسته به نیاز سیستم متغیر |
نوع اتصال | قابلیت نصب در سیستمهای مختلف |
کاربردها | هیدرولیک، پنوماتیک، سیستمهای تهویه مطبوع |
تست گیج
تست گیج نوع خاصی از گیج فشار است که برای کالیبراسیون و بررسی دقت سایر گیجهای فشار استفاده میشود. این گیجها به دلیل دقت بالا و مقاومت در برابر شرایط محیطی، در آزمایشگاهها و صنایع حساس کاربرد دارند.
ویژگیها و کاربردها:
- دقت بسیار بالا: مخصوص کالیبراسیون و تست سایر دستگاهها.
- قابلیت حمل: اغلب دارای طراحی قابل حمل برای استفاده در مکانهای مختلف.
- استفاده در آزمایشگاهها: تست گیجها برای آزمایش دقیق فشار در محیطهای آزمایشگاهی و صنعتی بسیار کاربردی هستند.
ویژگیها | توضیحات |
دقت | بسیار بالا |
موارد استفاده | کالیبراسیون و تست دستگاههای اندازهگیری |
قابلیت حمل | بله، اغلب قابل حمل و سبک |
گیج فشار بوردون تیوپ
گیج فشار بوردون تیوپ یکی از قدیمیترین و پرکاربردترین انواع گیج فشار است. این گیج از یک تیوپ فلزی استفاده میکند که در هنگام اعمال فشار، خم شده و مقدار فشار را نشان میدهد. بوردون تیوپها به دلیل سادگی در ساخت و دقت مناسب همچنان در بسیاری از صنایع استفاده میشوند.
ویژگیها و کاربردها:
- قیمت مناسب: یکی از مزایای اصلی این گیجها.
- ساختار ساده: سادگی در طراحی و عملکرد.
- استفاده در سیستمهای با فشار بالا: مخصوصاً در صنایع نفت و گاز.
ویژگیها | توضیحات |
محدوده فشار | بسته به نوع تیوب بوردون متفاوت |
نوع اتصال | قابل نصب در سیستمهای مختلف صنعتی |
موارد استفاده | صنایع نفت و گاز، پالایشگاهها |
گیج فشار خلا
گیج فشار خلا یا گیج وکیوم برای اندازهگیری فشارهای منفی (کمتر از فشار اتمسفر) طراحی شده است. این نوع گیجها در سیستمهای وکیوم و صنایعی که نیاز به کنترل فشارهای خلا دارند، استفاده میشود.
ویژگیها و کاربردها:
- مناسب برای فشارهای منفی: اندازهگیری فشارهای کمتر از اتمسفر.
- دقت بالا: مخصوص محیطهایی که نیاز به دقت بالا در خلا دارند.
- استفاده در سیستمهای وکیوم: صنایع نیمههادی، بستهبندی و تحقیقاتی.
گیج فشار اکسیژن یا مانومتر اکسیژن، ابزاری است که در بالای کپسول اکسیژن نصب می شود. این مانومتر میزان جریان خروجی گاز اکسیژن از کپسول اکسیژن پزشکی را تنظیم می کند و مقدار مورد نیاز اکسیژن را به بیمار می رساند. گیج فشار اکسیژن از آلمینیوم و برنج درست شده به همین دلیل در فشارهای بالا، با دوام، ایمن و در عین حال سبک است. شرکت ابزار سنجش آریا نماینده فروش پرشر گیج اکسیژن استنلس استیل برندهای ویکا، گیج فشار ایندومارت و دیگر برندها در تهران و شهرستان ها می باشد. برای خرید اینترنتی گیج فشار اکسیژن و یا دریافت کاتالوگ و لیست قیمت مانومتر اکسیژن با کارشناسان ما در شرکت ابزار سنجش آریا تماس بگیرید.
ویژگیها | توضیحات |
محدوده فشار | کمتر از 0 بار (فشار خلا) |
موارد استفاده | صنایع وکیوم، بستهبندی، نیمههادی |
دقت | بسیار بالا |
چگونه گیج فشار را کالیبره کنیم؟
کالیبراسیون صحیح گیج فشار یکی از مهمترین مراحل برای اطمینان از دقت و عملکرد صحیح آن است. کالیبراسیون به معنی تنظیم و بررسی دقت گیج نسبت به مقادیر مرجع است. در این بخش، مراحل اصلی کالیبراسیون گیج فشار را مرور میکنیم:
مراحل کالیبراسیون گیج فشار:
- انتخاب مرجع کالیبراسیون: ابتدا باید یک مرجع کالیبراسیون که دارای دقت بسیار بالا است، تهیه شود.
- اتصال گیج به دستگاه کالیبراسیون: گیج فشار به دستگاه کالیبراسیون متصل میشود.
- اعمال فشار در نقاط مختلف: فشارهای مختلف به گیج اعمال میشود و نتایج نمایش داده شده با مرجع مقایسه میشود.
- تنظیم گیج: در صورت وجود انحراف، گیج فشار تنظیم میشود تا نتایج دقیقتری ارائه دهد.
نکات مهم در کالیبراسیون:
- زمانبندی منظم: گیج فشار باید به صورت دورهای کالیبره شود (مثلاً هر 6 ماه).
- دما و شرایط محیطی: کالیبراسیون باید در دمای محیطی انجام شود که گیج در آن استفاده میشود.
بررسی تفاوتهای گیج فشار دیجیتال و آنالوگ
گیجهای فشار در دو نوع اصلی دیجیتال و آنالوگ عرضه میشوند. هر کدام از این نوع گیجها مزایا و معایب خود را دارند و بسته به نوع سیستم و نیاز، یکی از آنها ممکن است مناسبتر باشد.
مزایای گیج فشار آنالوگ:
- سادگی و مقاومت: گیجهای آنالوگ به دلیل نداشتن قطعات الکترونیکی، در برابر شرایط محیطی سختتر مقاومتر هستند.
- هزینه کمتر: این نوع گیجها اغلب قیمت کمتری دارند.
- خوانایی سریع: در بسیاری از مواقع، خواندن عقربهها برای اپراتورها سادهتر است.
معایب گیج فشار آنالوگ:
- دقت کمتر: دقت گیجهای آنالوگ نسبت به دیجیتال کمتر است.
- نیاز به تعمیرات بیشتر: مکانیزمهای مکانیکی ممکن است نیاز به تعمیرات دورهای بیشتری داشته باشند.
مزایای گیج فشار دیجیتال:
- دقت بالا: گیجهای دیجیتال دقت بالاتری دارند و برای اندازهگیریهای حساس استفاده میشوند.
- خوانایی بهتر: نمایش فشار به صورت عددی بر روی نمایشگر دیجیتال خواندن اطلاعات را آسانتر میکند.
- قابلیتهای بیشتر: گیجهای دیجیتال اغلب دارای امکانات اضافی مانند ثبت دادهها یا اتصال به سیستمهای کنترل هستند.
معایب گیج فشار دیجیتال:
- هزینه بالاتر: قیمت این نوع گیجها معمولاً بالاتر است.
- نیاز به باتری یا منبع تغذیه: برای کارکرد، این نوع گیجها نیاز به باتری دارند.
گیج فشار روغنی و خشک: مقایسه، مزایا و معایب هر کدام
گیجهای فشار به دو دسته اصلی گیج فشار روغنی و گیج فشار خشک تقسیم میشوند. این دو نوع گیج، بسته به کاربرد و شرایط محیطی، مزایا و معایب خاص خود را دارند.
گیج فشار روغنی
1. مزایای گیج فشار روغنی:
- کاهش لرزش عقربه: روغن درون گیج از لرزشهای ناشی از فشارهای ناگهانی جلوگیری میکند.
- طول عمر بیشتر: روغن به عنوان یک لایه محافظ از اجزای داخلی گیج در برابر سایش محافظت میکند.
- کاربرد در محیطهای صنعتی: در محیطهایی که لرزش و نوسانات شدید فشار وجود دارد، گیج روغنی بهتر عمل میکند.
2. معایب گیج فشار روغنی:
- نشتی احتمالی روغن: در برخی موارد، ممکن است روغن از گیج نشت کند.
- قیمت بالاتر: گیجهای روغنی معمولاً گرانتر از گیجهای خشک هستند.
گیج فشار خشک
1. مزایای گیج فشار خشک:
- قیمت کمتر: گیجهای خشک معمولاً ارزانتر هستند.
- نگهداری سادهتر: این نوع گیجها نیازی به مراقبتهای ویژه مانند تعویض روغن ندارند.
2. معایب گیج فشار خشک:
- لرزش عقربه: در سیستمهای با نوسان فشار، عقربه گیج خشک ممکن است لرزش زیادی داشته باشد.
- کاهش عمر در محیطهای خورنده: در محیطهای صنعتی سنگین، گیج خشک زودتر دچار خرابی میشود.
نوع گیج | مزایا | معایب |
گیج روغنی | کاهش لرزش، طول عمر بیشتر، مناسب برای محیطهای صنعتی | احتمال نشتی روغن، قیمت بالاتر |
گیج خشک | قیمت کمتر، نگهداری سادهتر | لرزش عقربه، عمر کمتر در محیطهای صنعتی |
نحوه انتخاب گیج فشار مناسب برای سیستمهای هیدرولیک و پنوماتیک
سیستمهای هیدرولیک و پنوماتیک به دلیل فشارهای بالای موجود، نیازمند گیجهای با دقت بالا و مقاومت در برابر شرایط محیطی هستند. در انتخاب گیج مناسب برای این سیستمها باید به موارد زیر توجه کنید:
نکات کلیدی در انتخاب گیج فشار برای سیستمهای هیدرولیک:
- محدوده فشار: سیستمهای هیدرولیک اغلب با فشارهای بالا کار میکنند، بنابراین گیج فشار باید قابلیت اندازهگیری فشارهای بالا را داشته باشد.
- دقت بالا: دقت بالا در اندازهگیری فشار در سیستمهای هیدرولیک حیاتی است.
- مقاومت به ضربه و لرزش: گیجهایی که برای سیستمهای هیدرولیک انتخاب میشوند، باید در برابر لرزشها و نوسانات مقاوم باشند.
نکات کلیدی در انتخاب گیج فشار برای سیستمهای پنوماتیک:
- محدوده فشار پایینتر: سیستمهای پنوماتیک معمولاً در محدوده فشار پایینتر از هیدرولیک کار میکنند.
- دقت متوسط: دقت مورد نیاز در سیستمهای پنوماتیک کمتر از هیدرولیک است.
- مقاومت به رطوبت: گیج فشار باید در برابر رطوبت و شرایط محیطی خاص سیستمهای پنوماتیک مقاوم باشد.
پرسشهای متداول (FAQ)
کالیبراسیون گیج فشار به شما اطمینان میدهد که دستگاه دقیقاً فشار را اندازهگیری میکند و از خطاهای احتمالی جلوگیری میشود.
گیجهای روغنی به دلیل مقاومت بالا در برابر نوسانات و لرزشها، معمولاً برای محیطهای صنعتی مناسبتر هستند.
تفاوت اصلی در دقت و نوع نمایش اطلاعات است. گیجهای دیجیتال دقت بیشتری دارند و اطلاعات را به صورت عددی نمایش میدهند.
گیجهای دیجیتال دقت بیشتری دارند و نتایج را بر روی صفحه نمایش دیجیتال نمایش میدهند، در حالی که گیجهای آنالوگ از عقربه برای نمایش فشار استفاده میکنند.
خیر، گیج سوئیچ دار (مانوستات) در سیستمهای پنوماتیک و تهویه مطبوع نیز کاربرد دارد.
تست گیجها برای کالیبراسیون و بررسی دقت سایر گیجهای فشار به کار میروند و دقت بسیار بالایی دارند.
برای اندازهگیری فشارهای منفی و خلا از گیج فشار خلا یا گیج وکیوم استفاده میشود.
بله، گیجهای دیجیتال به دلیل استفاده از سنسورهای الکترونیکی دقیقتر هستند.
بستگی به نوع استفاده دارد، اما به طور کلی هر شش ماه تا یک سال نیاز به کالیبراسیون دارد.
بله، اما باید از گیجهایی که برای این نوع گازها طراحی شدهاند استفاده کرد.
این نوع گیج با استفاده از یک لوله فلزی که در هنگام فشار خم میشود، عمل میکند و به علت دقت بالا و ساختار ساده، یکی از پرکاربردترین انواع گیجهاست.