گیج دما(ترمومتر)
گیج دما چیست؟
گیج دما ابزاری است که برای اندازه‌گیری دمای یک محیط یا سیستم طراحی شده است. این ابزارها که گاهی با نام‌هایی مانند ترمومتر نیز شناخته می‌شوند، نقش کلیدی در کنترل و نظارت بر دما در فرآیندهای صنعتی دارند. گیج دما در انواع مختلفی تولید می‌شود که بسته به نیاز و شرایط، از آن‌ها استفاده می‌شود. از جمله کاربردهای اصلی این دستگاه در صنایع نفت، گاز، پتروشیمی، نیروگاه‌ها، و تأسیسات مکانیکی است.
گیج دما یا ترمومتر: کدام یک درست است؟
اصطلاح گیج دما و ترمومتر هر دو به یک وسیله اشاره دارند؛ ابزاری برای اندازه‌گیری و نمایش دما. تفاوت جزئی آن‌ها ممکن است به نوع کاربرد یا ساختار دستگاه مربوط باشد. گیج‌های دما اغلب به عنوان نمایشگرهای عقربه‌ای یا دیجیتالی در صنایع استفاده می‌شوند، در حالی که ترمومتر بیشتر در ابزارهای دقیق و حساس، مانند پزشکی، کاربرد دارد.
گیج دما چگونه کار می‌کند؟
گیج‌های دما به دو روش تماسی و غیر تماسی دما را اندازه‌گیری می‌کنند. در روش تماسی، دماسنج با یک سنسور، مانند ترموکوپل، دما را اندازه می‌گیرد. این روش عمدتاً در گیج‌های بی‌متال (عقربه‌ای) و گیج‌های پرشده از مایع یا گاز کاربرد دارد. در مقابل، روش‌های غیرتماسی از تشعشعات مادون قرمز برای اندازه‌گیری دما استفاده می‌کنند، که در ترمومترهای لیزری دیده می‌شود.
انواع گیج‌های دما شامل:
- گیج‌های بی‌متال (عقربه‌ای)
- گیج‌های پرشده از گاز
- گیج‌های دیجیتال
گیج‌های مادون قرمز
نکات کلیدی در خرید گیج دما: چه ویژگی‌هایی اهمیت دارند؟
برای خرید یک گیج دما مناسب، به چند نکته مهم باید توجه کرد:
- دقت و کلاس دقت: گیج‌های دما در دو کلاس دقت مختلف وجود دارند. این موضوع نشان‌دهنده بیشترین حد خطای قابل قبول است.
- واحد اندازه‌گیری: گیج‌های دما می‌توانند دما را در واحدهای مختلفی مانند سانتی‌گراد یا فارنهایت نمایش دهند.
- ابعاد صفحه نمایش: اندازه گیج دما از 40 میلی‌متر تا بیش از 200 میلی‌متر متغیر است.
- جنس بدنه: بدنه باید مقاوم و مناسب برای محیط‌های صنعتی باشد تا در برابر حرارت بالا آسیب نبیند.
- نوع سیستم نمایشگر: گیج‌های دما به صورت عقربه‌ای یا دیجیتال تولید می‌شوند، که باید بر اساس نیاز شما انتخاب شوند.
مشریان عزیز مجموعه آسا می توانند جهت سهولت در انتخاب و دریافت مشاوره با کارشناسان ما تماس حاصل فرمایند.
جدول مقایسه انواع گیج‌های دما
نوع گیج دما | روش اندازه‌گیری | دقت | کاربردها |
بی‌متال (عقربه‌ای) | تغییر طول فلزات | بالا | صنایع سنگین |
پرشده از مایع | تغییر فشار مایع | متوسط | محیط‌های دما بالا |
دیجیتال | حسگرهای الکترونیکی | بسیار بالا | آزمایشگاه‌ها و محیط‌های دقیق |
مادون قرمز | تابش مادون قرمز | بالا | کاربردهای غیرتماسی |
1. گیج دما عقربه‌ای (آنالوگ)
گیج‌های عقربه‌ای یا آنالوگ یکی از رایج‌ترین و قدیمی‌ترین انواع گیج‌های دما هستند. این نوع گیج‌ها از یک مکانیزم مکانیکی استفاده می‌کنند که براساس تغییر طول دو فلز با ضریب انبساط متفاوت (بی‌متال) عمل می‌کند. وقتی دما تغییر می‌کند، این دو فلز خم می‌شوند و عقربه‌ای روی صفحه نشانگر حرکت می‌کند تا دما را نمایش دهد. این نوع گیج‌ها به دلیل سادگی و مقاومت بالا در محیط‌های سخت صنعتی کاربرد دارند.
مزایا:
- قابلیت استفاده در محیط‌های با دمای بالا )تا 700 درجه سانتی‌گراد(
- نیاز نداشتن به برق یا باتری
- قیمت مقرون به صرفه
معایب:
- دقت کمتر نسبت به گیج‌های دیجیتال
- نیاز به کالیبراسیون مداوم
2. گیج دما دیجیتال
گیج‌های دیجیتال از تکنولوژی‌های مدرن برای اندازه‌گیری دما استفاده می‌کنند. این دستگاه‌ها دما را به کمک حسگرهای الکترونیکی اندازه‌گیری کرده و نتایج را به صورت دیجیتالی روی نمایشگر نشان می‌دهند. این نوع گیج‌ها معمولاً دقت بالاتری نسبت به مدل‌های آنالوگ دارند و برای محیط‌های دقیق‌تر مانند آزمایشگاه‌ها مناسب هستند.
مزایا:
دقت بالا و پاسخ سریع
قابلیت اتصال به سیستم‌های کنترلی هوشمند
نمایش مقادیر در چند واحد اندازه‌گیری (سانتی‌گراد، فارنهایت)
معایب:
قیمت بالاتر
نیاز به برق یا باتری
حساسیت به شرایط محیطی (رطوبت، گرد و غبار)
3. گیج دما گازی
گیج‌های دما گازی به کمک تغییر فشار گاز موجود در سنسور دما، مقدار دما را نمایش می‌دهند. این گیج‌ها برای شرایطی که فاصله بین پراب دما و نمایشگر بیشتر از یک متر است، ایده‌آل هستند. گازهای مورد استفاده در این نوع گیج‌ها معمولاً گازهای بی‌اثر مانند نیتروژن یا هلیوم هستند.
4. گیج دما بی‌متال
گیج‌های دما بی‌متال، مشابه گیج‌های عقربه‌ای هستند، اما این نوع گیج‌ها به طور خاص در شرایط دمای بسیار بالا یا محیط‌هایی که نیاز به مقاومت مکانیکی بالا دارند، به کار گرفته می‌شوند. در این نوع گیج‌ها، دو فلز با انبساط‌های متفاوت به صورت مارپیچ یا نواری قرار گرفته‌اند و تغییر دما باعث تغییر طول فلزات و حرکت عقربه می‌شود.
روش‌های اندازه‌گیری دما در گیج‌های دما
1. روش تماسی:
این روش از طریق تماس مستقیم سنسور با ماده مورد نظر انجام می‌شود. در گیج‌های عقربه‌ای، این روش معمولاً به کمک ترموکوپل یا بی‌متال انجام می‌شود.
2. روش غیرتماسی:
در این روش، از تابش‌های فروسرخ استفاده می‌شود تا بدون نیاز به تماس مستقیم، دما را اندازه‌گیری کند. این گیج‌ها بیشتر در ترمومترهای لیزری یا پیرومترها استفاده می‌شوند.
گیج دما پر شده چیست؟
گیج دما پر شده، به طور خاص برای اندازه‌گیری دمای محیط‌های صنعتی که فاصله میان پراب دما و نمایشگر زیاد است، طراحی شده است. این گیج‌ها از یک سیستم پر شده از مایع یا گاز استفاده می‌کنند که بر اساس تغییر فشار ناشی از دما کار می‌کند.
نحوه عملکرد
- سنسور دما با افزایش یا کاهش دما، تغییرات فشاری در مایع یا گاز داخل خود ایجاد می‌کند.
- این تغییرات فشار از طریق یک لوله مویین به نمایشگر عقربه‌ای منتقل می‌شود.
- عقربه با تغییر فشار حرکت کرده و دمای محیط را نمایش می‌دهد.
مزایای گیج دما پر شده
- دقت بالا در محیط‌های با دمای بالا و پایین
- مناسب برای فاصله‌های زیاد بین سنسور و نمایشگر
- استفاده در دماهای بسیار بالا یا پایین (بین -72 تا 260 درجه سانتی‌گراد)
گیج دما بی‌متال چیست؟
گیج دما بی‌متال یکی از ساده‌ترین و رایج‌ترین انواع گیج‌های دما است که در بسیاری از صنایع استفاده می‌شود. این نوع گیج بر اساس تغییر طول دو فلز با ضرایب انبساط حرارتی متفاوت عمل می‌کند. دو فلز مختلف به هم چسبیده و در یک مارپیچ یا نوار فلزی قرار می‌گیرند.
نحوه عملکرد
- وقتی دما تغییر می‌کند، انبساط یکی از فلزات نسبت به دیگری بیشتر یا کمتر می‌شود.
- این تغییر طول باعث حرکت مارپیچ یا نوار فلزی می‌شود که به عقربه متصل است.
- حرکت عقربه نشان‌دهنده دمای فعلی است.
مزایای گیج دما بی‌متال
- قیمت مناسب و سادگی در طراحی
- مقاوم در برابر شرایط سخت محیطی
- مناسب برای استفاده در سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی
جدول مقایسه گیج دما پر شده و بی‌متال
ویژگی‌ها | گیج دما پر شده | گیج دما بی‌متال |
روش کار | تغییر فشار مایع یا گاز | تغییر طول دو فلز |
دقت | بالا | متوسط |
قیمت | بالا | مقرون به صرفه |
کاربرد | محیط‌های صنعتی با فاصله‌های زیاد | سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی |
حساسیت به محیط | مقاوم در برابر تغییرات شدید دما | مقاوم در محیط‌های سخت |
نکات مهم در استفاده از گیج‌های دما
- کالیبراسیون دوره‌ای: برای اطمینان از دقت اندازه‌گیری، گیج‌های دما به کالیبراسیون منظم نیاز دارند.
- انتخاب بر اساس کاربرد: انتخاب نوع گیج دما بستگی به محیط و نوع فرآیند دارد. برای فرآیندهای دقیق و حساس، گیج‌های پر شده گزینه مناسبی هستند، در حالی که گیج‌های بی‌متال برای کاربردهای عمومی و سیستم‌های ساده مناسب‌اند.
- محدوده دما: همیشه دقت کنید که گیج دما مورد استفاده، مناسب برای محدوده دمایی فرآیند شما باشد.
برند های موجود گیج دما در ابزار سنجش آریا
گیج دما مدکو (Medco)
مدکو (Medco) یکی از برندهای معتبر در زمینه تولید گیج دما است. محصولات این برند به دلیل کیفیت بالا و دقت دقیق در اندازه‌گیری به ویژه در صنایع نفت و گاز، بسیار محبوب هستند. گیج‌های دمای مدکو به صورت آنالوگ و دیجیتال عرضه می‌شوند و قابلیت استفاده در محیط‌های مختلف با شرایط سخت را دارند.
ویژگی‌های گیج دما مدکو
- مقاومت بالا در برابر شرایط محیطی نامساعد
- دقت بالا در اندازه‌گیری دما
- تنوع در اندازه صفحه نمایش
- قابلیت استفاده در صنایع سنگین مانند پتروشیمی و نیروگاه‌ها
گیج دما ویکا (Wika)
ویکا (Wika) یک برند بین‌المللی با سابقه طولانی در تولید انواع ابزارهای دقیق از جمله گیج دما است. این برند آلمانی به دلیل کیفیت بالا و نوآوری‌های تکنولوژیکی مشهور است و محصولات آن در صنایع مختلف از جمله صنایع شیمیایی، دارویی و مواد غذایی استفاده می‌شود.
ویژگی‌های گیج دما ویکا
- محدوده گسترده اندازه‌گیری دما
- قابلیت سفارشی‌سازی بر اساس نیاز مشتری
- طراحی مقاوم برای استفاده در محیط‌های خشن
- دقت بالا و کالیبراسیون آسان
دلایل انتخاب گیج دما از برندهای معتبر
خرید گیج دما از برندهای معتبر نه تنها دقت در اندازه‌گیری را تضمین می‌کند، بلکه باعث می‌شود محصولی با عمر طولانی و مقاوم در برابر خرابی‌ها داشته باشید. برندهایی مانند مدکو و ویکا، که در شرکت ابزار سنجش آریا عرضه می‌شوند، این ویژگی‌ها را به خوبی دارا هستند و در پروژه‌های صنعتی مختلف اثبات شده‌اند.
سوالات متداول (FAQ)
گیج دما ویکا به دلیل دقت بالا و طراحی مقاوم، در صنایع شیمیایی، دارویی و مواد غذایی به طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد.
گیج دما مدکو به دلیل مقاومت در برابر شرایط سخت محیطی و دقت بالا، برای صنایع نفت، گاز و پتروشیمی مناسب است.
بله، مانند هر دستگاه اندازه‌گیری دیگر، برای حفظ دقت و صحت عملکرد، گیج‌های دما باید به طور منظم کالیبره شوند.
گیج دما پر شده برای کاربردهایی که نیاز به دقت بالا و فاصله زیاد بین سنسور و نمایشگر دارند، مانند نیروگاه‌ها، پالایشگاه‌ها و صنایع پتروشیمی مناسب است.
بله، گیج‌های بی‌متال به دلیل سادگی و مقاومت در برابر تغییرات محیطی، برای سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی انتخاب مناسبی هستند.
برای کالیبراسیون، دستگاه باید به دمای مرجع یا دمایی با دقت بالا متصل شود و در صورت نیاز تنظیمات لازم انجام گیرد.
بله، بسیاری از گیج‌های دما مخصوصاً مدل‌های پر شده از گاز و دیجیتال برای استفاده در دماهای بسیار بالا یا پایین طراحی شده‌اند.
این مقاله نه تنها به توضیح عملکرد و انواع گیج دما پرداخته، بلکه به شما کمک می‌کند تا با نکات کلیدی خرید این دستگاه‌ها نیز آشنا شوید و بهترین انتخاب را بر اساس نیاز خود انجام دهید.